Tìm kiếm: chế tác đá mỹ nghệ

Nghề làm lăng mộ đá tại Ninh Vân, Ninh Bình đã tồn tại hơn 900 năm, nổi tiếng với những sản phẩm tinh xảo và mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam. Làng nghề Ninh Vân được coi là cái nôi của nghề chế tác đá mỹ nghệ thủ công, nổi bật với vẻ đẹp tỉ mỉ và giá trị tâm linh lớn lao. Hiện nay, nhiều xưởng chế tác đá do thế hệ trẻ tiếp nối đang phát triển mạnh mẽ, không chỉ giữ gìn giá trị truyền thống của làng nghề mà còn áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất, giúp nâng cao danh tiếng làng nghề và tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Ngày 21/11, Sở Công thương tổ chức tổng kết và trao giải Cuộc thi Bàn tay vàng chế tác đá mỹ nghệ Ninh Bình năm 2022. Cuộc thi đã thu hút 24 thí sinh đến từ làng nghề đá Ninh Vân, Hoa Lư.

Làng nghề chế tác đá mỹ nghệ ở xã Ninh Vân, huyện Hoa Lư phát triển mạnh đã góp phần nâng cao đời sống nhân dân địa phương, tạo nên diện mạo nông thôn mới ở vùng quê này. Song, bên cạnh lợi ích về mặt kinh tế, nhiều năm qua, môi trường nơi đây bị ô nhiễm do bụi đá, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân.

Ninh Bình là tỉnh có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch, lại có nhiều ngành nghề thủ công mỹ nghệ. Theo thống kê của Sở Công thương, hiện toàn tỉnh có 76 làng nghề truyền thống được UBND tỉnh công nhận đạt tiêu chí. Có những làng nghề phát triển hàng trăm năm nay như: Làng nghề thêu ren Ninh Hải, chế tác đá mỹ nghệ Ninh Vân, các làng nghề cói Kim Sơn... Các làng nghề sẽ là điểm đến của du khách để tìm hiểu các sản phẩm tinh xảo được chế tác khéo léo bằng thủ công gắn với lịch sử của các làng nghề, đồng thời hỗ trợ để nâng cao giá trị các tuyến, tour du lịch của tỉnh.

Nghề chế tác đá mỹ nghệ ở Ninh Vân có lịch sử hơn 500 năm. Trải qua bao thăng trầm, hiện làng nghề đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ với 13/13 thôn làm nghề, thu hút hàng nghìn lao động địa phương và các vùng lân cận tham gia với thu nhập ổn định. Theo thống kê của các cơ quan chuyên môn hiện nghề đá mỹ nghệ đóng góp 80% tổng giá trị thu nhập từ tiểu thủ công nghiệp- dịch vụ của xã Ninh Vân.

Trên địa bàn xã Ninh Vân (huyện Hoa Lư) có hai nhà máy xi măng lớn là xi măng Duyên Hà và xi măng Hệ Dưỡng cùng nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động sản xuất ở các lĩnh vực như: sản xuất xi măng, khai thác, chế biến đá, sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất chế tác đá mỹ nghệ… Đặc biệt, Ninh Vân còn được biết đến với nghề làm đá mỹ nghệ nổi tiếng, mang lại cho người dân nơi đây cuộc sống no đủ, song cũng đặt ra cho địa phương nhiều thách thức trong công tác bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe người lao động.

Trong những năm gần đây, phong trào thanh niên xung kích phát triển kinh tế, phát huy sức trẻ, làm giàu cho quê hương đã được tuổi trẻ huyện Nho Quan nhiệt tình hưởng ưởng. Đã có rất nhiều tấm gương đoàn viên, thanh niên tiêu biểu dám nghĩ, dám làm vươn lên làm giàu chính đáng. Trong đó, điển hình là tấm gương Bí thư Chi đoàn Bùi Thế Anh, sinh năm 1991, ở thôn Đính Chàng, xã Sơn Lai đã vươn lên làm giàu từ nghề chế tác đá mỹ nghệ.

Đã từ lâu, Ninh Vân (Hoa Lư) được nhiều người biết đến với nghề chế tác đá mỹ nghệ. Sản phẩm đá mỹ nghệ Ninh Vân được thị trường ưa chuộng từ mẫu mã cho đến chất đá. Phát huy truyền thống của làng nghề, những năm gần đây, nghề chế tác đá mỹ nghệ Ninh Vân được quan tâm đầu tư và ngày càng phát triển.

Dù tuổi đời con khá trẻ Nguyễn Hữu Việt (sinh năm 1987) đã là giám đốc một doanh nghiệp có tiếng chuyên sản xuất và chế tác đá mỹ nghệ ở làng đá Ninh Vân - một làng nghề nổi tiếng ở miền Bắc với hàng trăm cơ sở chuyên chế tác đá mỹ nghệ. Anh là người Ninh Bình đầu tiên được vinh dự đón nhận Cúp thương hiệu truyền thống gia truyền toàn quốc do Báo Người Hà Nội phối hợp với Tạp chí Sức khỏe & Môi trường và cổng thông tin điện tử www.doanhnhanconghien.vn tổ chức.

Trên địa bàn xã Ninh Vân (Hoa Lư) hiện có hai nhà máy xi măng Duyên Hà và xi măng Hệ Dưỡng, trên 80 doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động sản xuất ở các lĩnh vực như: sản xuất xi măng, khai thác, chế biến đá, sản xuất vật liệu xây dựng, chế tác đá mỹ nghệ…

Ninh Bình là mảnh đất giàu truyền thống văn hóa. Nơi đây được xem là cái nôi của nhiều loại hình nghệ thuật như hát chèo, hát xẩm; các nghề truyền thống nổi tiếng như: thêu ren, chế tác đá mỹ nghệ, gốm mỹ nghệ...Những loại hình nghệ thuật, những làng nghề có lịch sử phát triển hàng trăm năm nay đã sản sinh ra những người hội tụ tinh hoa của riêng nó. Trong điều kiện hiện nay, khi chúng ta đang cố gắng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể thì việc phải bảo tồn những con người được xem là "di sản sống" phải đặt lên hàng đầu. Tuy nhiên, ứng xử với những nghệ nhân ấy như thế nào đang là vấn đề được nhiều người quan tâm. Phóng viên Báo Ninh Bình đã ghi lại quan điểm của một số nhà chức năng có liên quan.

Ninh Bình xưa đã nổi tiếng với nhiều nghề truyền thống như đan cói ở Kim Sơn, chế tác đá mỹ nghệ ở Ninh Vân, nghề thêu Ninh Hải (Hoa Lư), nghề khâu nón ở Gia Thịnh (Gia Viễn)... Trong quá trình bảo tồn và phát triển làng nghề, làm sao để các làng không chỉ giữ được nghề mà còn phát triển hơn nữa? Đó vẫn là những câu hỏi đặt ra cho các cấp, ngành chức năng và chính những người lao động.

Nằm ngay sát Quốc lộ 1A với diện tích núi đá hơn 400 ha, xã Ninh Vân (Hoa Lư) có vị trí và điều kiện tự nhiên hết sức thuận lợi cho việc chế tác đá mỹ nghệ.

Thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về "Đẩy mạnh phát triển trồng, chế biến cói; thêu ren và chế tác đá mỹ nghệ giai đoạn 2006 - 2010".

Không ai nhớ rõ nghề chế tác đá mỹ nghệ Ninh Vân có tự năm nào, chỉ biết rằng nó đã trở thành nghề cha truyền con nối đối với mỗi người thợ làng đá.

Chế biến cói, thêu ren và chế tác đá mỹ nghệ là những nghề truyền thống phát triển nhất trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

Ở xã Ninh Vân (Hoa Lư) nghề chế tác đá mỹ nghệ đã gắn bó và tồn tại với người dân hàng trăm năm. Người Ninh Vân với khối óc sáng tạo, bàn tay tài hoa, cần mẫn, từ lâu đã "biến" những tảng đá vô tri thành những tác phẩm nghệ thuật có hồn, làm lay động lòng người. Theo thời gian, nghề chế tác đá mỹ nghệ cũng có lúc thăng trầm, song với tâm huyết, với tình yêu nghề, người Ninh Vân đã, đang nỗ lực để làng nghề ngày càng phát triển.

Sáng 25/7, Hội làng nghề chế tác đá mỹ nghệ Ninh Vân (Hoa Lư) tổ chức đại hội làng nghề lần thứ I, nhiệm kỳ (2009 - 2014).

Có dịp về Yên Khánh, chúng tôi nhận thấy sự phát triển nhanh của nghề tiểu thủ công nghiệp nơi đây. Đồng chí Trương Đức Lộc, Bí thư Huyện ủy Yên Khánh cho biết: "Nghề tiểu thủ công đã mang lại cho Yên Khánh một sắc diện mới. Có được kết quả đó phải kể đến vai trò tiền phong, dám nghĩ, dám làm của cán bộ, đảng viên trong triển khai sáng tạo, có hiệu quả Nghị quyết 04 về đẩy mạnh trồng, chế biến cói, thêu ren và chế tác đá mỹ nghệ".

Từ tháng 8/2006 đến nay, các địa phương tỉnh Ninh Bình đã trích ngân sách, huy động các nguồn vốn trên 14,3 tỷ đồng cho phát triển nghề trồng, chế biến cói, thêu ren và chế tác đá mỹ nghệ.

Ninh Bình hiện có 25 làng nghề truyền thống, trong đó 10 làng nghề cói, 4 làng nghề thêu, 3 làng nghề mây tre đan, 2 làng nghề mộc, 2 làng nghề chế tác đá mỹ nghệ, 1 làng nghề đan cót, 1 làng nghề bún, 1 làng nghề gốm và 1 làng nghề sản xuất cốt chăn bông.

Thực hiện Nghị quyết của Tỉnh ủy Ninh Bình về đẩy mạnh trồng, chế biến cói, thêu ren và chế tác đá mỹ nghệ, Liên minh HTX Ninh Bình phối hợp với tổ chức phát triển Hà Lan (SNV), Hiệp hội thủ công mỹ nghệ Việt Nam xây dựng trang Website: http://www.ninhbinhcraft.com (tên tiếng việt http:www.myngheninhbinh.com.) nhằm quảng bá và bán hàng tiểu thủ công mỹ nghệ cho các doanh nghiệp và HTX trực tuyến qua mạng.

Theo Nghị quyết 04/NQ-TU ngày 9/8/2006 của Tỉnh ủy về đẩy mạnh phát triển trồng và chế biến cói, thêu ren và chế tác đá mỹ nghệ đến năm 2010, Công ty Nông nghiệp Bình Minh được tỉnh chọn làm mô hình điểm về trồng cói chuyên canh.